- Να αναπτύξετε σύντομα (20 περίπου λέξεις) το περιεχόμενο των όρων : διάλεκτος, παροιμίες, τοπικισμός, επίσημη γλώσσα.
2. Να αναπτύξτε μία παράγραφο (80-90 λέξεις) με τρία δομικά μέρη (θεματική περίοδο, λεπτομέρειες, κατακλείδα) χρησιμοποιώντας την εξής θεματική περίοδο: Τα τοπικά ιδιώματα και οι διάλεκτοι αποτελούν έναν ανεξάντλητο γλωσσικό θησαυρό, που πλουτίζει τη γλώσσα μας.
3. Στο απόσπασμα που ακολουθεί από το μυθιστόρημα του Σωτήρη Δημητρίου «Ν’ακούω καλά τ’ όνομά σου» να αντικαταστήστε τις τονισμένες λέξεις της ηπειρώτικης διαλέκτου με λέξεις της κοινής ελληνικής.
- Στον πάτο μας είπαν να μην ζυγώνουμε (1)το νοητό σύνορο και να μαζευόμαστε αποβραδίς στα κονάκια. (2)
- Αναπανδρώθηκα. Ηύραμαν (3)με την θειάκω μου έναν από ταύτους, που ήταν στο χωριό.
«Ω παιδάκι μου», του λέει η θειάκω.
« Τι παιδάκι μου και παιδάκι μου λες», την φοβέρισε. «Τι’ ναι αυτό το παιδάκι μου. Ή σύντροφε ή τίποτα.» Φιδοζωστήκαμαν.(4)
- Διάβηκαν(5) δυο μήνες, δεν έλαβα γράμμα. Τον Θερτή(6), εκεί που ήμασταν στον σκάλο, ήκουσα την φωνή της μανούλας μου.
«Ω Σοφιά, ω Σοφιά».
- Έρθε και την άλλη μέρα η μάνα. Ρώταγα, ρώταγα, στον βρόντο. Τούτο γένονταν κοντά μήνα. Έρχονταν το πρωί, τήραζε(7) μόναχα, σαν δέντρο ακλόνητη, έφευγε με το μούσγκωμα. Στο μήνα απάνω σήκωσαν το σύνορο, το πήγαν στο βουνόπλο, στην ράχη. Δεν την ήβλεπα πια. Τελευταία φορά άκουσα τη φωνούλα της, ψιλή-ψιλή κι ασθενική, σα ναρχόνταν από τον κάτω κόσμο. Την ρούφαγαν τα λόγγα και τα έρημα. Δεν ματάρθε.(8)
- Όταν παντρεύτηκε η εξόριστη Σοφία :
Κάναμαν τον γάμο, πήγαμε σπίτι, άρχεψαν(9) οι γυναίκες να λένε τραγούδια:
Ευκήσου με, μανούλα μου,
τώρα το κίνημά μου…
Ποια μαυρομάνα. Έκλαιγα εγώ, έκλαιγε κι ο κόσμος. Όλα τα τραγούδια για την μάνα, για τον πατέρα, για τα’ αδέρφια ήλεγαν(10). Πού’ήταντοι; Είπαν κατόπι για τα πεθερικά . Εκεί έκρυψε το μούτρο ο δόλιο άντρας μου. Πού ήταν ο πεθερός; Δεν του ήξεραν δρόμο.
| 1. | 6. |
| 2. | 7. |
| 3. | 8. |
| 4. | 9. |
| 5. | 10. |
(Τα αποσπάσματα προέρχονται από τον παρακάτω σύνδεσμο)
http://users.sch.gr/papangel/ph/books/books/otan_erhonte_i_xeni.htm
