Στόχοι
- Να εκτιμήσουν οι μαθητές τη συμβολή του Αυτοκράτορα Ηράκλειου στην αντιμετώπιση των εξωτερικών εχθρών (Περσών)
- Να γνωρίσουν τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις του 7ου αι. μ.Χ (θεσμός θεμάτων, σταρτιωτόπια)
- Να κατανοήσουν τη σημασία των παραπάνω μεταρρυθμίσεων για την επιβίωση και μελλοντική φυσιογνωμία του Βυζαντίου (εξελληνισμός)
Ορισμοί
Θέματα= αρχικά ήταν μετακινούμενες στρατιωτικές μονάδες. Αργότερα, οι τοποθεσίες μόνιμης εγκατάστασης των στρατιωτικών μονάδων ονομάστηκαν θέματα και εξελίχθηκαν σε διοικητικές περιφέρειες, με ανώτερο διοικητή τον στρατηγό. Από τον 7ο αι αποτελούν τη βασική διοικητική διαίρεση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Στρατιωτόπια = κτήματα που διέθεταν οι στρατιώτες των θεμάτων, ώστε να εξασφαλίζουν τα έσοδα για τη συντήρηση του αλόγου και του εξοπλισμού τους, με αντάλλαγμα την παροχή στρατιωτικής βοήθειας στο κράτος. (Μέσα 7ου αι)
Λογοθέτης του Δρόμου: Ο ανώτατος βυζαντινός αξιωματούχος που ήταν αρμόδιος για το οδικό δίκτυο, τις μετακινήσεις μέσα στη βυζαντινή επικράτεια, και κατ’ επέκταση για τις μετακινήσεις πρεσβευτών, τη διπλωματία και την εξωτερική πολιτική.
ΠΗΓΕΣ
Με βάση το ακόλουθο παράθεμα και τις ιστορικές σας γνώσεις να εξηγήσετε τι ήταν τα θέματα, πότε εμφανίστηκαν και για ποιους λόγους δημιουργήθηκαν.
Επειδή η επικράτεια του Ρωμαϊκού Κράτους περιορίστηκε και ακρωτηριάστηκε τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση από τον καιρό του Ηρακλείου (610-641), οι αυτοκράτορες που τον διαδέχτηκαν, επειδή δεν ήξεραν πού και πώς να ασκήσουν την εξουσία τους, υποδιαίρεσαν σε μικρά τμήματα τη διοίκησή τους και τα μεγάλα στρατιωτικά σώματα (τάγματα), εγκαταλείποντας τα προγονικά τους Λατινικά και υιοθετώντας τα Ελληνικά.
Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος, Περί θεμάτων, εκδ. Α. Perfusl, Πόλη του Βανκανού1952, 60.
