Το αιώνιο δίλημμα των Χριστουγέννων: μελομακάρονο ή κουραμπιές; Μια μάχη που κάνει τις οικογένειες να χωρίζονται στα τραπέζια των γιορτών, και τους πιο αναποφάσιστους να παθαίνουν κρίση ταυτότητας μπροστά στο πιάτο. Είναι η ζουμερή, μελένια γλύκα του μελομακάρονου που σε τραβάει ή μήπως το αφράτο, βουτυράτο σύννεφο του κουραμπιέ, που σκάει σαν ζάχαρη άχνη στον ουρανίσκο σου (και στα ρούχα σου);
Ας δούμε, όμως, κάποια ετυμολογικά, και ταυτόχρονα ιστορικά, στοιχεία για την προέλευση των λέξεων των δύο πιο δημοφιλών γλυκισμάτων της εορταστικής περιόδου.
Μελομακάρονα
Η ονομασία τους προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη “μακαρία”, που ήταν μια τελετουργική πίτα προσφοράς στις κηδείες και συνδεόταν με τους νεκρούς.
Σταδιακά, η λέξη πέρασε στη ρωμαϊκή παράδοση ως “macaronea”, που σήμαινε γεύμα σε μνήμη των αποθανόντων. Από εκεί, το “μακαρία” συσχετίστηκε με το ιταλικό “maccheroni” (μακαρόνια). Στην Ελλάδα, το έδεσμα εξελίχθηκε και, με την προσθήκη του μελιού, έγινε το γλυκό που γνωρίζουμε σήμερα ως μελομακάρονο, σύμβολο χαράς και γιορτής. Το μέλι, το βασικό τους συστατικό, προστέθηκε για να δώσει μια γλυκιά και ζεστή αίσθηση στις Χριστουγεννιάτικες γιορτές.
Κουραμπιέδες
Η λέξη “κουραμπιές” προέρχεται από την τουρκική λέξη “kurabiye”, η οποία με τη σειρά της έχει αραβικές ρίζες. Στα αραβικά, το “qurabiyah” σημαίνει ένα είδος μπισκότου. Στην Τουρκία και τις γειτονικές χώρες, οι κουραμπιέδες φτιάχνονταν ως γλυκίσματα με ζάχαρη και βούτυρο, ενώ η πασπαλισμένη ζάχαρη άχνη τους πρόσδιδε τη χαρακτηριστική τους εμφάνιση.
Στην ελληνική παράδοση, οι κουραμπιέδες εξελίχθηκαν με τη χρήση βουτύρου, αμυγδάλων και ανθόνερου, προσδίδοντάς τους το μοναδικό άρωμα και γεύση που τους καθιστά αγαπημένους στις γιορτές. Η παρουσία τους στα Χριστούγεννα συνδέεται με τη χαρά και την πολυτέλεια, αφού κάποτε θεωρούνταν πολυτελές γλύκισμα, φτιαγμένο με ακριβά υλικά.
Μεταφορικά, η λέξη “κουραμπιές” αποδίδεται στον απόλεμο στρατιωτικό (αυτόν που μένει στα μετόπισθεν) και κατ’ επέκταση, στον άβουλο άνδρα. Συνώνυμα: βουτυρόπαιδο, βουτυρομπεμπές.
Ακολουθεί συνταγή για Κουραμπιέδες από τον Τσελεμεντέ της μαμάς μου, έκδοση 1966.
Όποια κι αν είναι η επιλογή σου, θυμήσου: στα Χριστούγεννα όλοι χωράνε… ακόμα και οι αναποφάσιστοι που τσιμπολογούν και τα δύο!
Καλές γιορτές!
