Κρατώντας ημερολόγιο: γιατί και πώς

Στην πορεία προς την προσωπική μας ανάπτυξη, είναι σημαντικό να αναζητούμε εργαλεία που θα μας βοηθήσουν να εξερευνήσουμε τον εσωτερικό μας κόσμο. Ένα από αυτά τα ισχυρά εργαλεία είναι η καταγραφή των σκέψεων, των συναισθημάτων  και τις εμπειριών μας καθημερινά ή σε τακτά χρονικά διαστήματα σε ένα ημερολόγιο.

Ο χώρος της ημερολογιακής γραφής είναι ένας χώρος όπου μπορούμε με ασφάλεια να αφήσουμε τον εσωτερικό εαυτό μας να βγει προς τα έξω. Μόνο εμείς  θα ανατρέξουμε  ξανά, εξάλλου, στις σελίδες του (ή, όπως στις ταινίες, κάποιος μελλοντικός συγγενής, όταν αφήσουμε το μάταιο τούτο κόσμο). Το ημερολόγιο είναι ένας χώρος για να κάνουμε μια παύση, να σκεφτούμε, να αντιληφθούμε, να προχωρήσουμε. Να εξετάσουμε αυτό που νιώθουμε και αυτό που σκεφτόμαστε μέσω μιας απλής,  αλλά ισχυρής πράξης: της καταγραφής στο χαρτί.

Το ξεκίνημα

Η πρώτη πρόκληση που αισθάνθηκα, ασυνείδητα τότε στην τρυφερή ηλικία των 12 ετών , όταν ξεκίνησα να κρατάω ημερολόγιο ήταν ο φόβος της κενής σελίδας. Το συνειδητοποιώ τώρα, που ξαναβλέπω τις πρώτες λέξεις από πολλές καταγραφές μου: «Δεν ξέρω πώς νιώθω, τι σκέφτομαι…» ήταν πολύ συχνά η εισαγωγή μου. Τόσα πολλά πράγματα ήταν στοιβαγμένα στη μύτη του μολυβιού μου και περίμεναν απλά να βγουν! Δεν ήθελα να χαλάσω αυτόν τον απάτητο χώρο με τις αδέξιες λέξεις μου. Έκανα, όμως την αρχή. Οι πρώτες καταχωρίσεις αφορούσαν τα γεγονότα της ημέρας που πέρασε. Σιγά σιγά (και  μεγαλώνοντας) περνούσα και στην κατάθεση σκέψεων  και συναισθημάτων. Ακόμη και ανάλυση ιδεών και έκθεση ολόκληρων θεωριών έχω κάνει: τι σημαίνει το «άνθρωπος εστί ζώον πολιτικόν» του Αριστοτέλη πχ., ανάλυση που μου πήρε 6-8 σελίδες εν έτει 1989.

Τα γιατί και πώς

Μετά από τόσα χρόνια ανακαλύπτω μια κρυμμένη δύναμη στην πρακτική του να κρατάει κάποιος ημερολόγιο: τη βαθύτερη ειλικρίνεια και αυτογνωσία.  Η καταγραφή είναι μια διαμορφωμένη, μια φιλτραρισμένη απεικόνιση του βιώματος. Από το αυθεντικό βίωμα ή σκέψη ή συναίσθημα ως την αποτύπωση  στο χαρτί μεσολαβεί η επεξεργασία  του στον εγκέφαλο και κατόπιν η διαδικασία της γραφής. Εκεί, στο λεπτό μεταίχμιο, μπορούμε να   υποδυθούμε, να φορέσουμε το προσωπείο μας. Γιατί πολλοί από εμάς αισθανόμαστε αυτή την ανάγκη;  Μια απάντηση είναι ότι θέλουμε να κρύψουμε κάτι. Τι κρύβουμε συνήθως; Πράγματα για τα οποία ντρεπόμαστε. Τι δείχνουμε συνήθως; Πράγματα που είμαστε περήφανοι. Με άλλα λόγια, υποδυόμαστε, λόγω έντονης αυθυποβολής: θέλουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε «χ», ακόμα και νιώθουμε ότι λέμε ψέματα, γνωρίζοντας ότι είμαστε «ψ». Ή λόγω έντονης αυτοκριτικής: δεν αξίζουμε αρκετά, δεν καταφέρνουμε τίποτε, δεν είμαστε ευτυχισμένοι, δεν πραγματοποιήσαμε τα όνειρά μας. Για να εμφανιστούμε ειλικρινείς, πρέπει να σταματήσουμε να κρίνουμε τον εαυτό μας.

Το ημερολόγιο καταρχήν πρέπει να είναι ειλικρινές,  για να είναι αποτελεσματικό. Δεν μπορούμε να μάθουμε από αυτό που δεν είναι αληθές. Αλλά, η ειλικρίνεια είναι δύσκολη. Είναι δύσκολο να δηλώσουμε ότι δεν είμαστε εντάξει. Είναι δύσκολο να δηλώσουμε ότι δεν καταλαβαίνουμε τους άλλους γύρω μας. Είναι δύσκολο να δηλώσουμε ότι δεν ξέρουμε τι να κάνουμε. Είναι δύσκολο, γιατί η ειλικρίνεια μας αναγκάζει να δείξουμε πως είμαστε ευάλωτοι.

Μέσα στην αδυσώπητη καθημερινότητα χάνουμε σημαντικές πληροφορίες για τον εαυτό μας: τι σκεφτόμαστε για όσα έγιναν τη συγκεκριμένη μέρα στη ζωή μας, τι νιώθουμε τώρα, αυτή τη στιγμή, ποια φαεινή ιδέα πέρασε από το μυαλό μας, πώς αντιδράσαμε σε μια δύσκολη περίσταση, τι θετικό αποκομίσαμε από μια συνάντηση ή μια επίσκεψη. Αυτές οι πληροφορίες που συχνά περνούν ανεπεξέργαστες, λόγω στενότητας χρόνου, είναι κρίσιμες επειδή οι σκέψεις και τα συναισθήματά μας καθορίζουν την ποιότητα της ζωής μας. Αν παραμείνουμε απαθείς ή αδιάφοροι σε αυτό που συμβαίνει στο μυαλό και στην καρδιά μας, παρατείνουμε αναπόφευκτα τα αρνητικά συναισθήματα, ενώ ταυτόχρονα περιορίζουμε την ανάπτυξή μας. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να συνομιλούμε με  τον εαυτό μας.

Η ευτυχία στη ζωή μας εξαρτάται από την ποιότητα των σκέψεών μας.

Μάρκος Αυρήλιος

Σε έναν κόσμο πλημμυρισμένο με ιστορίες, είναι εύκολο να ξεχάσουμε τη δική μας, αλλά αυτή είναι η μοναδική ιστορία που μπορούμε να ελέγξουμε. Η δική μας αφήγηση αξίζει την προσοχή μας, επειδή χρωματίζει κάθε τι άλλο στη ζωή μας.

(Μια μεγάλη ποικιλία από ημερολόγια και σημειωματάρια για το ξεκίνημα θα βρείτε στο Theofylaktos shop.)