Κάθε χρόνο, λίγο πριν τα Χριστούγεννα, έρχεται εκείνη η στιγμή που το σπίτι γεμίζει με τη μαγεία του χριστουγεννιάτικου έλατου. Η μυρωδιά του έλατου (ή το γνώριμο άρωμα της αποθήκης, για τους λάτρεις των τεχνητών δέντρων!), τα λαμπάκια που αναβοσβήνουν και τα στολίδια που κουβαλούν τις δικές τους ιστορίες, μας ταξιδεύουν σε χρόνους άλλους – πιο απλούς, πιο αθώους.
Από την Αρχαιότητα στον Χριστιανισμό
Η λατρεία των αειθαλών δέντρων έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, Ρωμαίοι και Γερμανοί τιμούσαν τα αειθαλή φυτά ως σύμβολα ζωής, γονιμότητας και αναγέννησης, ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες. Στους Ρωμαϊκούς χρόνους, στο πλαίσιο των εορτών των Saturnalia, στολίζονταν κλαδιά αειθαλών δέντρων για να γιορτάσουν το χειμερινό ηλιοστάσιο.
Με την εξάπλωση του Χριστιανισμού, αυτές οι παραδόσεις ενσωματώθηκαν στη χριστιανική λατρεία. Το έλατο έγινε σύμβολο της αιώνιας ζωής και της πίστης.
Το Πρώτο Στολισμένο Έλατο
Η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση του στολισμένου χριστουγεννιάτικου δέντρου εντοπίζεται στη Γερμανία του 16ου αιώνα. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μαρτίνος Λούθηρος ήταν από τους πρώτους που στόλισε ένα έλατο με κεριά για να αναπαραστήσει τη λάμψη των αστεριών μέσα στη νύχτα.
Σταδιακά, η παράδοση εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη, ενώ τον 19ο αιώνα, χάρη στη βασίλισσα Βικτώρια και τον πρίγκιπα Αλβέρτο, το χριστουγεννιάτικο έλατο έγινε δημοφιλές και στη Μεγάλη Βρετανία, ενώ μετανάστες το μετέφεραν στην Αμερική. Στο βικτωριανό δέντρο κρεμούσαν με κορδέλες και χάρτινες αλυσίδες διάφορα κεριά, γλυκά και εντυπωσιακά κέικ.
Το έθιμο του χριστουγεννιάτικου δέντρου εισήχθη στην Ελλάδα επί Βαυαροκρατίας, όταν τα Χριστούγεννα του 1834 στολίστηκε με δέντρο η κατοικία του Όθωνα στο Ναύπλιο και συνεχίστηκε τα επόμενα χρόνια στο παλάτι των Αθηνών. Στις 24 Δεκεμβρίου 1843 στήθηκε για πρώτη φορά χριστουγεννιάτικο δέντρο σε ελληνικό σπίτι και συγκεκριμένα στο αρχοντικό του Ναξιώτη Ιωάννη Παπαρρηγόπουλου, γενικού Προξένου της Ρωσίας στην Αθήνα.
Το Έλατο Σήμερα
Σήμερα, το χριστουγεννιάτικο δέντρο είναι κάτι περισσότερο από ένα έθιμο. Είναι σύμβολο ελπίδας, χαράς και αναγέννησης. Είτε φυσικό είτε τεχνητό, στολισμένο με λαμπάκια, μπάλες και γιρλάντες, συνεχίζει να φέρνει τη μαγεία των Χριστουγέννων στα σπίτια μας, ενσαρκώνοντας τη ζεστασιά και τη συγκέντρωση γύρω από την οικογένεια.
Για πολλούς από εμάς, το χριστουγεννιάτικο δέντρο δεν είναι απλώς ένα διακοσμητικό. Είναι η ανάμνηση των παιδικών μας χρόνων, όταν περιμέναμε με λαχτάρα να κρεμάσουμε το αγαπημένο μας στολίδι. Είναι η υπόσχεση πως, όσα και να αλλάξουν, κάποιες παραδόσεις μένουν αναλλοίωτες, σαν σταθερό σημείο στον χρόνο. Όταν ανάψουν τα λαμπάκια του, ας νιώσουμε για λίγο όπως τότε: γεμάτοι χαρά, ζεστασιά και την προσμονή για όλα τα όμορφα που θα έρθουν.
Καλά Χριστούγεννα!
ΠΗΓΕΣ
Σαν Σήμερα: Η ιστορία του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου
Η Μηχανή του χρόνου: Το πρώτο Χριστουγεννιάτικό δέντρο στην Ελλάδα
