Νεοελληνική γλώσσα Α΄ Λυκείου: Κοινωνικές ποικιλίες της γλώσσας
Ολιγόλεπτο κριτήριο αξιολόγησης
Η γλώσσα των νέων
Οι νέοι έχουν πάντοτε την τάση να διαφοροποιούνται με το ντύσιμο, την αισθητική του σώματος, τη συμπεριφορά και τη γλώσσα. Η λεγόμενη «γλώσσα των νέων» αποτελεί ιδιαίτερο κώδικα επικοινωνίας αυτής της ηλικιακής ομάδας, γλωσσική παραλλαγή που διαφοροποιεί τους χρήστες της, κατασκευάζοντας συγχρόνως τη συνοχή της ομάδας. Οι αποκλίσεις της γλώσσας των νέων, οι νεολογισμοί[1] και οι γραμματικές παραβιάσεις εκφράζουν τις αλλαγές στα πρότυπα συμπεριφοράς, τις ιδέες, τις αξίες και τους κανόνες της κοινωνίας. Με τους νεολογισμούς, τις ιδιωματικές εκφράσεις και λέξεις, οι νέοι μεταδίδουν μηνύματα διάκρισης από τις παλιότερες γενιές, εκφράζουν αμφισβήτηση αρχών και αξιών.
Η χρήση της γλώσσας από τους νέους ενοχλεί, επειδή ακριβώς μεταδίδει έμμεσα αλλά ισχυρά τέτοια νοήματα αμφισβήτησης. Και είναι συνηθισμένη παρανόηση να κρίνεται σαν «λαθεμένη», φτωχή» ή «κακής ποιότητας». Την άρνηση των αξιών, την παραβίαση των απαγορεύσεων, την επιθετικότητα, και την καταστροφή της «καθώς πρέπει» ομιλίας συχνά οι τυχαίοι ακροατές, κι όχι συνήθως οι συνομιλητές δέκτες, την ακούνε σαν γλωσσική καταστροφή, ενώ είναι γλωσσική δημιουργικότητα.
Α. Φραγκουδάκη. (1987). Γλώσσα και ιδεολογία, 72-73. Αθήνα: Οδυσσέας (διασκευή).
[1]Νεολογισμός (από το νέος + λόγος= λέξη, ομιλία) είναι μια λέξη, ένας όρος, ή μια φράση που έχει δημιουργηθεί πρόσφατα – συχνά για να ενισχύσει τις νέες έννοιες που δημιουργούνται με την εξέλιξη της επιστήμης ή της κοινωνίας (πχ. ηλεκτρονικό ταχυδρομείο).
ΘΕΜΑΤΑ
Α. Ποια είναι, σύμφωνα με το πρώτο κείμενο, τα χαρακτηριστικά της γλώσσας των νέων και ποια η αντίδραση των μεγαλύτερων απέναντι σε αυτά; (60 – 80 λέξεις) (μονάδες 15)
Β. α. παραλλαγή, διαφοροποιεί, νεολογισμοί, συμπεριφοράς, μεταδίδουν. Να σχηματίσετε από το β’ συνθετικό των λέξεων από άλλη μία ομόρριζη, απλή ή σύνθετη την οποία θα την χρησιμοποιήσετε σε μια νέα, δική σας πρόταση. (μονάδες 10)
β. Να διακρίνετε τα δομικά χαρακτηριστικά της πρώτης παραγράφου. (μονάδες 5)
Γ. Αποτελεί κοινό τόπο η παρατήρηση για τη διαφορά που παρουσιάζει ο τρόπος ομιλίας των νέων σε σχέση με τον κοινωνικά αποδεκτό τρόπο ομιλίας. Σε ένα άρθρο 250-300 λέξεων για την εφημερίδα του σχολείου σας, να αναφερθείτε σύντομα στα χαρακτηριστικά της γλώσσας των νέων και να αναφέρετε τους λόγους για τους οποίους αυτή υπάρχει. (40 μονάδες)
Σχετικοί σύνδεσμοι
Εκπαιδευτικό υλικό για την ενότητα μπορείτε να βρείτε στην Πολύτροπη Γλώσσα (Εφηβεία- Σχέσεις εφήβων με τους γονείς).
«Μάθε τη γλώσσα των νέων για να μη… φλασάρεις» στο Φωτόδεντρο.
“Η γλώσσα των νέων” Διδακτικό σενάριο στον Πρωτέα.
