Κεφ. Γ’ Οι οικονομικές εξελίξεις κατά τον 20ο αι.
Η εκστρατεία στην Ουκρανία
Δεν είναι πολύ γνωστό το γεγονός. Ήταν απόρροια της συμφωνίας των Μεγάλων Δυνάμεων και του Ελ. Βενιζέλου μετά τη νίκη τους στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Βοηθήσαμε τους συμμάχους στον πόλεμο για την κατάπνιξη της επανάστασης των μπολσεβίκων στη Ρωσία και πήραμε ως αντάλλαγμα την ευνοϊκή στάση των Δυνάμεων στο Συνέδριο ειρήνης του Παρισιού το 1919. Η συμμετοχή μας βάρυνε την ελληνική οικονομία (ταυτόχρονα είχαμε αποβιβάσει και το στρατό μας στη Σμύρνη) και οι υποσχέσεις των Συμμάχων για υποστήριξη αποδείχτηκαν φρούδες: η Μικρασιατική καταστροφή υπήρξε η απόδειξη.
ΠΗΓΕΣ
Αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που ακολουθούν και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφερθείτε στα δάνεια που παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα το 1917 και τις συνέπειες που προκάλεσε η «διχοτόμηση» του νομίσματος το 1922.
ΚΕΙΜΕΝΟ Α
Οι προσπάθειες του Δ. Γούναρη για δανειοδότηση από το εξωτερικό αποτυγχάνουν. Οι Αγγλογάλλοι έχουν ακυρώσει όλες τις πιστώσεις από την εποχή της επανόδου του Κωνσταντίνου στην Ελλάδα. Ο Γούναρης αναγκάζεται να ακολουθήσει αντιλαϊκή δημοσιονομική πολιτική. Ο υπουργός Οικονομικών Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης προχωρεί με νόμο στη σύναψη εσωτερικού αναγκαστικού δανείου ύψους ενός δισεκατομμυρίου πεντακοσίων εκατομμυρίων δραχμών (Μάρτιος 1922). Ο τρόπος εφαρμογής του αναγκαστικού δανείου ήταν πρωτότυπος: το χαρτονόμισμα που κυκλοφορούσε χάνει τη μισή του αξία. Οι πενήντα δραχμές, για παράδειγμα, που είχε στα χέρια του ο πολίτης αποκτούν ονομαστική αξία εικοσιπέντε δραχμών. Οι άλλες εικοσιπέντε κατατίθενται στο δημόσιο ταμείο. Έτσι, ο ελληνικός λαός, αιφνιδιαστικά, χάνει το μισό του νόμισμα.
(Ιστορία Νεότερη και Σύγχρονη, Γ’Λυκείου, ΟΕΔΒ, Αθήνα σελ.101.)
ΚΕΙΜΕΝΟ Β
Στον οικονομικό τομέα η κατάσταση χειροτέρευε με σταθερά επιταχυνόμενο ρυθμό. Το αναγκαστικό δάνειο που είχε εισαγάγει ο Πρωτοπαπαδάκης με τη διχοτόμηση του χαρτονομίσματος ενίσχυε με ένα αρκετά σημαντικό ποσό το Δημόσιο Ταμείο, αλλά δεν ενίσχυσε καθόλου τη δημοτικότητα της κυβερνήσεως. […] Αλλά και το ποσό αυτό δεν επαρκούσε παρά μόνο για τη συντήρηση του στρατού και την οργάνωση της αποχωρήσεως από τη Μικρά Ασία. […] Δεν έλυσε όμως το οικονομικό πρόβλημα της χώρας. Η διχοτόμηση του νομίσματος σε «Σταύρους» (την εικόνα δηλαδή του ιδρυτή της Εθνικής Τράπεζας, Γεωργίου Σταύρου) και σε «Στέμματα» βοήθησε να αντιμετωπιστούν οι άμεσες κρατικές υποχρεώσεις μόνο ως το φθινόπωρο του 1922.
(Ιστορία του Ελλ. Έθνους, τ. ΙΕ’, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1978, σελ 198.)