Ιστορία Α’ Λυκείου
Στην Αίγυπτο, όπως και στη Μεσοποταμία, καθοριστικός παράγοντας για την οργάνωση της ζωής και την εξέλιξη του πολιτισμού ήταν η άρδευση μεγάλων εκτάσεων γης από έναν ποταμό, το Νείλο. Ανάλογες οικονομικές συνθήκες με το χώρο της Μεσοποταμίας συνετέλεσαν στη συγκρότηση ιεραρχημένης κοινωνίας, στην κορυφή της οποίας βρισκόταν ο φαραώ. Τα επιτεύγματα του φίλεργου αιγυπτιακού λαού εκφράζουν την υποταγή στο φαραώ, ο οποίος αποτελεί ενσάρκωση του θεού στη γη. Οι ιερείς και οι κρατικοί υπάλληλοι υπακούουν στις επιθυμίες του και επιβάλλουν τη θέληση του στο λαό. Η «μετά θάνατον ζωή» αποτελεί κυρίαρχη θρησκευτική πίστη και επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη των επιστημών και των τεχνών στην Αίγυπτο.
ΛΕΞΕΙΣ- ΚΛΕΙΔΙΑ
Νείλος, φαραώ, ιερείς, γραφείς, επαγγελματίες στρατιωτικοί, δούλοι, θεοκρατικό καθεστώς, ταρίχευση νεκρών, ιερογλυφικά, πάπυροι, στήλη της Ροζέτας, πυραμίδες
ΟΡΙΣΜΟΙ
θεοκρατικό καθεστώς : η άσκηση πολιτικής εξουσίας και η ρύθμιση της κοινωνικής ζωής από ηγεμόνα που του αποδίδονται θεϊκές ιδιότητες ή από ισχυρό ιερατείο.
ΠΗΓΕΣ
Με βάση τις πληροφορίες του παρακάτω παραθέματος και των ιστορικών σας γνώσεων να περιγράψτε την ιερογλυφική γραφή και να αναφερθείτε στη σημασία και τη χρησιμότητά της.
Τα ιερογλυφικά
Οι διακοσμήσεις των αγγείων και των άλλων αντικειμένων κοινής χρήσης ήταν ένα είδος οπτικής επικοινωνίας και αυτό γινόταν ακόμα πασιφανέστερο όταν άρχισαν να χρησιμοποιούν εικόνες ανθρώπων, ζώων, πλοίων και πάει λέγοντας. Η γραφή ξεκίνησε όταν προστέθηκαν οπτικά σημεία τα οποία αντιστοιχούσαν αποκλειστικά σε ήχους προφορικού λόγου. […] Η εμφάνιση των ιερογλυφικών, όπως ονομάζονται αυτές οι μικρές εικόνες, οφείλεται στο γεγονός ότι οι άνθρωποι είχαν να πουν πολλά τα οποία δεν μπορούσαν να παρασταθούν οπτικά, όπως αριθμοί, κύρια ονόματα, αφηρημένες έννοιες. […] Ο όρος ιερογλυφικά, που χρησιμοποιήθηκε από τον Κλήμη τον Αλεξανδρέα, σημαίνει κατά λέξη ιερά γλυπτά και δημιουργήθηκε απλώς και μόνο επειδή σε μεταγενέστερους χρόνους τα έγραφαν σχεδόν αποκλειστικά στους τοίχους ναών. Χαρακτηρίζει όλα τα αιγυπτιακά γραπτά που είναι εικονογραφικά, ξεκινώντας από τα λεπτοδουλεμένα, ζωηρόχρωμα σημεία που έχουν βρεθεί να στολίζουν τους τάφους μέχρι τα συντομογραφικά αποσπάσματα γραμμένα με καλαμένια πένα σε παπύρους θρησκευτικού περιεχομένου. Μερικές φορές διαβάζεται από πάνω προς τα κάτω, μερικές φορές από δεξιά προς τα αριστερά, αλλά και από τα αριστερά προς τα δεξιά: όταν η γραφή πηγαίνει από τα αριστερά προς τα δεξιά τα σύμβολα κοιτάζουν προς τα δεξιά.
Gardiner A., Η Αίγυπτος των φαραώ, μτφ. Δημ. Παυλάκης, Φόρμιγξ, Αθήνα 1996.
ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
– Η Αίγυπτος στο Βρετανικό Μουσείο
–Το site της αρχαίας Αιγύπτου
– Οι πάπυροι και τα υλικά γραφής
