«Ο μαθητευόμενος σκέφτηκε: “Είμαστε τυφλοί” κι έκατσε να γράψει το “Περί τυφλότητος”, για να υπενθυμίσει, σε όποιον τυχόν το διαβάσει, πως όταν εξευτελίζουμε τη ζωή χρησιμοποιούμε διεστραμμένα τη λογική, πως η αξιοπρέπεια της ανθρώπινης ύπαρξης προσβάλλεται καθημερινά από τους κραταιούς του κόσμου μας, πως το παγκόσμιο ψέμα πήρε τη θέση της πληθυντικής αλήθειας και πως ο άνθρωπος έπαψε να σέβεται τον εαυτό του όταν έχασε τον σεβασμό του για τον πλησίον. Κατόπιν, ο μαθητευόμενος, σαν να ’θελε να εξορκίσει τα τέρατα που γέννησε η τυφλότητα της λογικής, βάλθηκε να γράψει την πιο απλή απ’ όλες τις ιστορίες του: ένας άνθρωπος αναζητεί έναν άλλον άνθρωπο, μόνο και μόνο γιατί κατάλαβε πως αυτό είναι το πιο σημαντικό που μπορεί να απαιτήσει η ζωή από μια ανθρώπινη ύπαρξη».
Ζοζέ Σαραμάγκου, Ομιλία στη Στοκχόλμη κατά την απονομή του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας 1998
Στις 8 Οκτωβρίου 1998 απονέμεται στη Στοκχόλμη το Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Πορτογάλο συγγραφέα Ζοζέ Σαραμάγκου. 48 ώρες μετά, δίνει την παρακάτω συνέντευξη στον Χάρη Παπαγεωργίου, στο “Βήμα”:
Πριν από 48 ώρες του είχαν απονείμει το Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας 1998. Ο ίδιος, ψηλός, αθλητικός, με στυλ μαραθωνοδρόμου, με κοιτάζει με βλέμμα γεμάτο περιέργεια και επιμένει ξανά και ξανά: «Θεωρώ ότι ανήκω στους ηττημένους, αφού η προσωπική εφήμερη επιτυχία δεν αλλάζει τον κόσμο που μας περιβάλλει και που βρίσκεται σε μαύρα χάλια». Ιδιότυπα απαισιόδοξος, τόσο σε προηγούμενες συζητήσεις μας όσο και τώρα, λέει ότι είναι από τους ανθρώπους που προτιμούν να βλέπουν το ποτήρι μισοάδειο. Θέλω να τονίσω αυτό το «τόσο προηγουμένως όσο και τώρα», επειδή ο Ζοζέ Σαραμάγκου, το πρώτο βραβείο Νομπέλ της Πορτογαλίας στη λογοτεχνία, διατηρεί την ίδια ευθύτητα, την ίδια εγκαρδιότητα κατά τη συζήτησή μας, ωσάν να μην έχει συμβεί τίποτε. Σαράντα οκτώ ώρες μετά, Σάββατο απόγευμα, σε μια Μαδρίτη μισοεκκενωμένη λόγω τριημέρου αργίας, ο Ζοζέ Σαραμάγκου μας δέχεται στο δωμάτιο κεντρικού ξενοδοχείου όπου έχει καταλύσει, καθ’ οδόν προς το Λανθαρότε. Σε κάποια στιγμή της συζήτησης η κουβέντα ήρθε στα δύο ελληνικά Νομπέλ και ο Σαραμάγκου σχολίασε: «Επρεπε να ήταν και ο Καζαντζάκης. Αλλά σε αυτόν δεν θέλησαν να το δώσουν παρ’ ότι το άξιζε». Η συνέχεια εδώ.
Για το βιβλίου “Το Κατά Ιησούν Ευαγγέλιον”, διαβάστε εδώ.
Τα βιβλία του Ζοζέ Σαραμάγκου μπορείτε να τα προμηθευτείτε από τα online βιβλιοπωλεία ΙΑΝΟΣ και Greekbooks.
*Το άρθρο αυτό συντάχθηκε αρκετό καιρό πριν ανακοινωθούν τα Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2023, κάτι που έγινε στις 5/10/2023 με τον Νορβηγό συγγραφέα Γιον Φόσε να είναι ο νέος Νομπελίστας.
